همه چیز درباره ی مکمل های آهن و فواید آن ها

مکمل های آهن ، که به عنوان “قرص آهن” نیز شناخته می شوند ، معمولاً برای درمان کم خونی استفاده می شود. از فواید آن می توان به تامین میزان آهن مورد نیاز روزانه افراد اشاره کرد. اصلی ترین کاربرد آهن در ساخت گلبول های قرمزی است که وظیفه ی حمل اکسیژن را در خون بر عهده دارند. علاوه بر آن آهن در تبدیل غذایی که می خوریم به انرژی  و انتقال پیام های عصبی از مغز به سراسر بدن نیز نقش دارد.

چه عواملی سبب کبود آهن می شود؟

کمبود این عنصر حیاتی در زمان قاعدی و بارداری بیشتر اتفاق می افتد. به همین دلیل معمولا برای زنان در سنین باروری مکمل های آهن تجویز می کنند. علاوه بر این ها، خونریزی شدید ،بیماری های شدید کلیوی و مصرف بعضی داروها (مثل بعضی دارهای ضد فشارخون و یا بعضی آنتی بیوتیک ها) در بروز فقر آهن موثرند. بعضی افراد از جمله نوزادان نارس ،دختران نوجوان و بیماران مبتلا به نارسایی قلبی ، بیماران مبتلا به کرون ،سلیاک و کولیت اولسراتیو نیز بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند.

معمولا از مکمل های آهن برای درمان کم خونی ناشی از فقر آهن استفاده می کنند و برای کم خونی هایی با علل دیگر(مثل کم خونی ناشی از کمبود ویتامین یا کم خونی هایی به علت بیماری های زمینه ای )، از سایر مکمل ها استفاده می کنند.

کمبود آهن

کمبود آهن به وضعیتی گفته می شود که در آن ، بدن آهن موردنیاز برای انجام اعمال وابسته به آن را ندارد.
کمبود آهن می تواند به دلایل فیزیولوژیکی مثل افزایش نیاز بدن افراد به منابع آهن در سنین رشد و یا بروز عادات ماهیانه در دختران جوان رخ دهد. کمبود آهن به هرعلتی که باشد باید سریعا رفع شود چراک هدر غیر این صورت می تواند به کم خونی منجر شود.

علائم فقر آهن شامل موارد زیر می باشد:

• خستگی
• ضعف
• سرگیجه
• ضربان قلب سریع
• رنگ پریدگی
• ریزش مو
• ناخن های شکننده یا شیاردار
• زخم هایی در گوشه دهان
• زبان درد
• تحریک پذیری
• عفونت های مکرر
• سندرم پای بی قرار

کم خونی ناشی از فقر آهن

مکمل های آهن در بسیاری از افراد به خوبی تحمل می شوند و هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند اما در بعضی از افراد این گونه نیست. براساس مطالعات انجام شده در آمریکا ،حدود 27 درصد از بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن، قادر به مصرف مکمل های آهن بصورت خوراکی نیستند.

درمیان بیماران ، زنان مبتلا به کم خونی پس از زایمان به خوبی و بیماران مبتلا به کم خونی ناشی از مشکلات گوارشی و یا کم خونی ناشی از قاعدگی به صورت متوسط به مکمل های خوراکی پاسخ می دهند. ولی به طور معمول بقیه بیماران نمی توانند فرم خوراکی مکمل هارا مصرف کنند.در بیمارانی که قادر به مصرف مکمل های خوراکی نباشند ممکن است نیاز به تزریق وریدی آهن و یا دریافت خون باشد.

عوارض جانبی احتمالی

مکمل های آهن در کنار فواید خود، یک سری عارضه جانبی نیز به همراه دارند. این مکمل ها در صورت مصرف با دوز توصیه شده، به طور کلی بی خطر بوده و به خوبی تحمل می شوند. عوارض جانبی در برخی افراد ، شامل ناراحتی معده ، تهوع ، اسهال ، ضعف ، استفراغ و مدفوع تیره است. اما راهکارهایی برای کاهش این عوارض :

• مکمل های آهن را به همراه غذا مصرف کنید.
• برای جلوگیری از یبوست در در اثر مصرف این مکمل ها؛ بهتر است از غذاهایی با فیبر زیاد استفاده شود.
• در ابتدا از دوز های پایین شروع کنید و به آرامی دوز مصرفی را افزایش دهید.

مسمومیت با مکمل های آهن

مصرف بیش از اندازه مکمل های آهن می تواند باعث آسیب به کبد ، قلب ، لوزالمعده و حتی مفاصل شما شود. مصرف  مقادیر بالای آهن می تواند منجر به مسمومیت با آهن شود. حتی مصرف یک دوز بالا(60 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن) می تواند منجر به مرگ شود.

علائم مسمومیت با آن ، طی 6 الی 24 ساعت آشکار می شود و شامل استفراغ شدید ، اسهال و درد شکم و استفراغ یا مدفوع خونین (به خصوص در کودکان) می باشد.

تداخلات دارویی مکمل های آهن

مصرف مکمل های آهن حاوی 25 میلی گرم یا بیشتر ازآهن می تواند بر جذب روی تأثیر گذاشته و حتی باعث کمبود روی در بدن شود.

مکمل های آهن همچنین ممکن است با داروهای زیر نیز تداخل داشته باشند.

• لوودوپا که برای معالجه بیماری پارکینسون استفاده می شود.
• لووتیروکسین که برای برای درمان بیماری های تیروئید استفاده می شود.
• امپرازول و لانسوپرازول که برای درمان بیماری های گوارشی استفاده می شود.

در بعضی موارد، مصرف داروها با فاصله ی زمانی حداقل 2 ساعت می تواند باعث کاهش این تداخلات شود.

کپسول و یا قرص آهن را همراه با یک لیوان پر آب و یا آب پرتقال بنوشید چرا که آب زیاد و ویتامین سی به جذب بیشتر آهن کمک می کند. مدت زمان مورد نیاز برای درمان ممکن است تا 6 ماه نیز طول بکشد. ممکن است بعد از گذشت زمان کوتاهی احساس کنید که دیگر نیازی به ادامه درمان ندارید؛ اما حتی اگر احساس بهتری دارید بازهم به درمان ادامه دهید.

نکاتی در مورد خرید و نگهداری از مکمل های آهن 

مکمل های آهن و ویتامین ها می توانند از برند های مختلفی بوده و بعضی از آن ها استاندارد و یا مورد تائید نیستند؛ در نتیجه حتما در این زمینه از داروسازتان کمک بگیرید.

مکمل های آهن وقتی در معرض دمای بیش از حد و یا تابش اشعه ماوراء بنفش قرار بگیرند می توانند از بین بروند. برای جلوگیری از این موارد، آن ها را در ظرف اصلی شان که در برابر نور مقاوم است و در یک اتاق خشک و خنک نگهداری کنید. همیشه به تاریخ انقضای مکمل ها هم توجه داشته باشید.

از مکمل های منقضی ، تغییر رنگ داده یا آسیب دیده خودداری کنید.

کدام غذاها بیشترین آهن را دارند؟

در صورت داشتن یک رژیم سالم و متعادل، به مکمل های آهن احتیاج ندارید. از جمله فواید غذاهای سالم و تازه، تامین میزان آهن موردنیاز روزانه شماست. در نتیجه می توان به جای مصرف مکمل ها از غذاهای زیر را در رژیم غذایی تان قرار دهید:

• لوبیای سفید
• جگر و گوشت گاو
• شکلات تلخ
• عدس
• اسفناج
• لوبیای سبز
• گوجه فرنگی
• سیب زمینی