رژیم غذایی مناسب برای کنترل کم خونی ناشی از فقر آهن
انواع مختلف کم خونی می تواند حین درمان سرطان رخ دهد. شایع ترین نوع کم خونی، فقر آهن است. در کم خونی فقر آهن، گلبولهای قرمز آهن کافی برای حمل مؤثر اکسیژن را ندارند. این کمبود آهن می تواند باعث ایجاد احساس خستگی، تنگی نفس، خستگی ورنگ پریدگی شود .
پزشکان برای تشخیص کم خونی ، آزمایش شمارش کامل سلول های خونی یا همان تست CBC را درخواست می کنند. آن ها بر اساس این آزمایش، می توانند سطح هموگلوبین و هماتوکریت شما را نیز بررسی کنند. هموگلوبین و هماتوکریت شاخص هایی برای تشخیص کم خونی محسوب می شوند.
ترکیبات غنی از آهن در رژیم غذایی شما
اگر مطمئن هستید که کم خونی شما به علت فقر آهن است، انتخاب مواد غذایی خاص می تواند به شما کمک کند تا آهن مورد نیاز بدنتان را بدست آورید. حتی اگر پزشکتان استفاده از مکمل های آهن را توصیه نمی کند، استفاده از یک رژیم غذایی سالم و غنی از آهن بی خطر بوده و می تواند به بدن شما کمک کند.
گوشت گاو و گوشت سایر حیوانات حاوی آهن فراوانی است. هرچه گوشت تیره تر باشد، منبع بهتری از آهن است. به عنوان مثال، گوشت استیک که قبل از پخت و پز به رنگ قرمز تیره است، بیشترین آهن را دارد. بیشتر غذاهای حیوانی حاوی مقدار زیادی آهن هستند. اگر گوشت گاو، گوشت خوک، مرغ، ماهی یا هر گوشت دیگری می خورید، آن را بطور کامل بپزید تا دچار مسمومیت نشوید.
اگر نمی توانید یا نمی خواهید غذاهای حیوانی بخورید، می توانید به خوردن غذاهای گیاهی سرشار از آهن بپردازید مانند:
- سبزیجات: به دنبال سبزی های برگدار مانند کلم بروکلی، اسفناج، کلم و شلغم باشید. سیب زمینی با پوست، لوبیا، نخود سبز و حتی سس گوجه فرنگی
- میوه: میوه هایی مانند برگه ی زردآلو، انجیر خشک، کشمش، آلو و آب آناناس را انتخاب کنید.
- دانه ها: نان غلات سبوس دار، پاستا، برنج وغلات غنی شده از آهن را انتخاب کنید. برای اطمینان، برچسب مواد غذایی را چک کنید و به دنبال نان و غلاتی باشید که حاوی 20٪ یا بیشتر آهن هستند.
- آجیل: تمام آجیل ها و دانه ها حاوی مقداری آهن هستند. بادام زمینی، تخمه آفتابگردان، گردو و… کره ی انواع آجیل نیزحاوی مقداری آهن هستند؛ مانند: کره ی بادام زمینی
- غلات: مانند جوی دوسر؛ مخصوصا اگر طعم آن را دوست داشته باشید. با مصرف یک قاشق غذاخوری از جوی دوسر، می توانید آهن رژیم غذایی خود را تامین کنید.
راه های دیگر برای به دست آوردن آهن بیشتر
در کنار تغییر رژیم غذایی، روش های دیگری نیز برای جذب آهن بیشتر به گلبول های قرمز خون وجود دارد؛ این موارد عبارتند از:
- آشپزی با چدن. شاید باور این مسئله برایتان سخت باشد، ولی غذای شما آهن را از قابلمه ها و ماهیتابه های چدن جذب می کند. خصوصا اگر در حال پخت غذاهای اسیدی مانند گوجه فرنگی و یا سس های حاوی گوجه فرنگی باشید.
- استفاده از ویتامین C: ویتامین C به بدن شما کمک می کند تا آهن غذارا بهتر جذب کنید. به عنوان مثال، خوردن آب پرتقال (که با کلسیم غنی نشده باشد) به همراه وعده غذایی، به بدن شما کمک می کند تا آهن بیشتری جذب کند.
- کلسیم خود را کنترل کنید: کلسیم جذب آهن را برای بدن دشوار می کند. غذاهای غنی از آهن را با شیر، غذاهای سرشار از کلسیم ویا مکمل های کلسیم نخورید. غذاهای سرشار از کلسیم را نیز ترک نکنید چرا که بدنتان به کلسیم هک نیاز دارد، فقط مطمئن باشید که آنها را در زمان های متفاوتی نسبت به وعده های غذایی و مکمل های غنی از آهن مصرف می کنید.
- مصرف قهوه، چای و نوشابه را محدود کنید. این نوشیدنی ها جذب آهن را برای بدن سخت می کنند. غذاهای غنی از آهن را همراه با قهوه، چای یا نوشابه مصرف نکنید.
- از خوردن غلات با فیبر بالا پرهیزکنید. غلات غنی از فیبر، مانند غلات سبوس دار، جذب آهن را برای بدن سخت می کند. در هنگام خوردن غلات با فیبر زیاد، از مصرف مکمل آهن یا غذاهای غنی از آهن خودداری کنید.
- مکمل های آهسته رهش آهن: اگر پس از مصرف مکمل های آهن تجویز شده توسط پزشک، دچار یبوست شده یا به نحوی دچار مشکلات گوارشی می شوید، بهتر است از داروساز بخواهید که مکمل های آهن به فرم آهسته رهش یا slow release را دراختیارتان قرار دهد.
چه موقع از مکمل های آهن استفاده کنیم؟
اگر کم خونی دارید، درباره مصرف مکمل آهن از پزشکتان سوال بپرسید. اگر مکمل آهن برای شما تجویز شده است، از سازگاری آن با بدن خود اطمینان حاصل پیدا کنید. بهترین مکمل های آهن حاوی آهن سولفات، آهن گلوکونات، آهن آسکوربات یا سیترات آمونیوم آهن هستند. برچسب های دارو را بررسی کنید و مکملی را انتخاب کنید که حاوی یکی از این فرم ها باشد.
این را هم در نظر داشته باشید که همه ی کم خونی ها مربوط به کمبود آهن نیست؛ بنابراین قبل از مصرف مکمل آهن با پزشک خود مشورت کنید. همیشه به یاد داشته باشید، باید لیست تمام مکمل های غذایی و هر گونه داروی بدون نسخه ای که مصرف می کنید را در اختیار پزشکتان قراردهید. این موضوع بسیار مهم است؛ چرا که برخی مکمل ها و داروهای بدون نسخه، می توانند با داروهای دیگری که مصرف می کنید تداخل داشته باشند. بهتر است قبل از استفاده از تمامی این محصولات، تأییدیه آن را از پزشکتان را دریافت کنید.
مهمترین کاری که می توانید برای درمان هرگونه کم خونی انجام دهید، این است که داروهایتان را مطابق دستور پزشک مصرف کنید. پزشکتان مشخص خواهد کرد که در صورت وجود آنمی، کدام داروها برای درمان شما مناسب هستند. اگر برای درمان کم خونی دارویی برای شما تجویز شده است و عوارض جانبی غیر قابل تحملی را تجربه می کنید، فوراً به پزشکتان اطلاع دهید.
