وجود خون در مدفوع نشانه چیست؟ نگران شویم یا خیر؟

رنگ مدفوع عموما راهنمای خوبی برای یافتن علت این عارضه می باشد.
ممکن است نخستین واکنش شما در برابر مشاهده خون در مدفوع، نادیده گرفتن آن باشد؛ که این اقدام غالبا در صورت تصادفی بودن بروز این عارضه، مشکلی به همراه نخواهد داشت.
اما به طور کلی در صورتی که وجود خون در مدفوع چندین بار است که برایتان تکرار می شود و اخیرا نیز دچار بیماری خاصی نبوده اید و سیستم ایمنی سالمی دارید لازم است که علت این عارضه را بررسی کنید. همانطور که در ابتدای این گفتار آمده است ظاهر مدفوع می تواند سرنخ های مطمئنی در ارتباط با علت این عارضه به ما بدهد.

رنگ مدفوع ما را از چه مواردی آگاه می کند؟

هر گونه تغییر در رنگ مدفوع نسبت به حالت عادی اختلالی در دستگاه گوارش را گوشزد می کند. این اختلال می تواند ناشی از وجود زخم یا خونریزی در هر کدام از بخش های لوله گوارش از دهان تا مقعد رخ داده باشد.

حال تفسیر رنگ مدفوع  به صورتی که در ادامه مطرح خواهد شد می تواند در شناسایی قسمتی از دستگاه گوارش که دچار اختلال شده است به ما کمک کند:

اگر رنگ مدفوع خیلی تیره باشد یعنی احتمالا در ابتدای مسیر گوارشی خونریزی رخ داده و از آن جایی که حرکت مواد در مسیر عبور از روده کوچک و روده بزرگ بسیار کند است، آن بخشی از بقایای خونریزی که با محتویات گوارشی همراه شده، لخته می شود و به تیرگی می گراید. Melena(مِلِنا) واژه ای است که اصطلاحا برای مدفوع بسیار تیره به کار برده می شود.

در صورتی که رنگ مدفوع تیره نبوده و قرمز به نظر بیاید، به احتمال زیاد در اواخر مسیر گوارشی جراحت رخ داده است و با فاصله زمانی کوتاه تری نسبت به حالت قبلی دفع رخ داده و لخته شدگی هنوز به مقدار زیادی اتفاق نیفتاده است.

Hematochezia (هماتوشزی) نیز اصطلاحی است که توصیف عارضه دفع خون همراه با مدفوع و یا به صورت جداگانه از ناحیه مخرج به کار برده می شود.

گاهی اوقات تغییرات مشاهده شده در رنگ مدفوع، به غذای مصرف شده توسط فرد برمی گردد. مصرف موادی همچون مشتقات آهن، شیرین بیان، بلک بری و ترکیبات دارای بیسموت ممکن است موجب تیره شدن مدفوع شوند در حالی که خوردن گیاهی همچون چغندر یا همان لبو می تواند رنگ مدفوع را به قرمز پررنگ نزدیک کند.

مدفوع ممکن است نسبت به حالت عادی کمرنگ تر به نظر بیاید که می توان نتیجه گرفت این عارضه ناشی از خونریزی نیست؛ بلکه این حالت نشانه ای مشخص از بروز اختلال در عملکرد کبد مثل هپاتیت می باشد که در این حالت مشاهده مدفوع به اصطلاح بی رنگ با سایر علائم هپاتیت مثل زردی همراه می باشد.

علل وجود خون در مدفوع

اگر مطمئن هستید تغییر رنگ مدفوع ناشی از مصرف مواد غذایی و یا دارویی نبوده است، در این صورت باید به دنبال بررسی وجود زخم و یا خونریزی در لوله گوارش باشید.

اگر مدفوع تیره باشد دلایل بروز آن به احتمال زیاد ناشی از موارد زیر می باشد:

• زخم معده
• تروما
• زخم ناشی از تهوع شدید در مری
• خونریزی ناشی از آسیب وارده به لایه محافظتی معده به دنبال التهاب یا عفونتی خاص
• اختلال در جریان خون ورودی به روده بزرگ به علت جراحت یا التهاب (خصوصا در بیماری کولیت)  
• عفونت های ایجاد شده در افراد با نقص سیستم ایمنی که منجر به ایجاد زخم مری می شوند
• سیروز کبدی؛ این عارضه سبب اختلال در جریان خونی می شود که از روده به کبد در حرکت است.
• سرطان معده
• سرطان مری

اگر رنگ مدفوع به قرمز نزدیک باشد دلایل بروز آن به احتمال زیاد ناشی از موارد زیر می باشد:

•   کیست در روده بزرگ یا همان کولون
•   هموروئید
•   سرطان کولون
•   پولیپ های غیر سرطانی
•   عفونت های باکتریایی مثل سالمونلا و E. coli
•   ایجاد زخم در روده بزرگ و بیماری های التهابی روده مثل بیماری کرون (Crohn’s disease)
•   برخورد اخیر با تروما که می تواند پروسه های کولونوسکوپی را نیز در بر بگیرد.
•   مسدود شدن عروق وارد شونده به روده ها و ایجاد ایسکمی و کمبود اکسیژن در روده ها
•   مصرف داروهایی مثل ایبوبروفن و آسپرین

در صورت مشاهده خون در مدفوع، تغییر در دفعات دفع و یا تغییر رنگ آن نسبت به حالت طبیعی، حتما این موضوع را با پزشک معالج خود در میان بگذارید.علائمی همچون استفراغ خونی، تب، خونریزی از ناحیه مقعد و تغییر در شکل ظاهری مدفوع ممکن است به دنبال این عارضه مشاهده شوند.