پنج بیماری مرتبط با سردرد میگرنی که باید بدانید

سردرد میگرنی یک اختلال مغزی پیچده است که تحت تاثیر عوامل متعددی همچون ژنتیک، نوسانات ترشح سروتونین، تغییرات ایجاد شده در بافت مغز،نقص در فعالیت اعصاب تری ژمینال و پدیده ای تحت عنوان حساس شدن مرکزی رخ می دهد.

موردی که پیچیدگی سردرد های میگرنی را تشدید می کند ارتباطی است که میان این بیماری و تعداد قابل توجهی از سایر اختلالات مرتبط با سلامتی وجود دارد.

بنابراین با افزایش آگاهی نسبت به میگرن و سایر شرایط مرتبط با آن می توانیم راهکارهای کنترل و درمان موفق تری را برای این بیماری شایع درنظربگیریم.

1.فیبرومیالژی

فیبرومیالژی نوعی بیماری مزمن می باشد که با علائمی همچون درد عضلانی منتشر،خستگی شدید،از دست دادن حافظه،اختلالات خواب،نوسانات خلق و خو مثل افسردگی و پرخشگری همراه است.

سردرد های میگرنی در افراد مبتلا به فیبرومیالژی شایع می باشد و طبق آمار 35 درصد افرادی که از سردرد میگرنی رنج می برند به فیبرومیالژی مبتلا هستند.

با توجه به اینکه هر کدام از این دو بیماری در نوع خود ناتوان کننده و دردناک هستند می توان تصور کرد که ابتلای همزمان به آنها چه تجربه سخت و دردناکی را برای فرد به وجود می آورد. به صورتی که ممکن است فرد توانایی انجام امورات روزانه خود را از دست بدهد.

طی مطالعات صورت گرفته علت این همزمانی ابتلا پدیده حساس شدن مرکزی است که در ابتدای متن نیز بدان اشاره شد. طی این پدیده حساسیت دستگاه عصبی مرکزی فرد در بالاترین میزان خود قرار دارد و در نتیجه آستانه درد کاهش یافته و کوچکترین محرکی سبب تجربه حس درد در فرد می گردد.

پدیده حساس شدن مرکزی یکی از علائم آلودینیا (allodynia) می باشد که طی میگرن و فیبرومیالژی دیده می شود.آلودینیا به معنای تجربه دردناک ناشی از محرک های غیردرد آور که در حالت عادی دردناک نیستند است.به عنوان مثال فرد مبتلا به این عارضه حتی به واسطه لمسی کوتاه، تغییر دما و در موارد شدید به دنبال حرکات مفصل ها درد شدیدی را حس می کند.

بدین منظور توصیه می شود اگر به میگرن مبتلا هستید و اخیرا علائم فیبرومیالژی را در خود مشاهده نموده اید با مشورت با پزشک معالج خود از عوارض ابتلای همزمان به سردرد میگرنی و فیبرومیالژی جلوگیری نمایید.

2.نوسانات خلق و خو

ارتباط مستقیمی میان ابتلا به سردرد میگرنی و دچار شدن به نوسانات خلقی مثل پرخاشگری و افسردگی وجود دارد و به گونه ای می توان  گفت هر دوی این اختلالات بر هم موثر هستند.یعنی فرد دچار به نوسانات خلقی نیز متقابلا با احتمال بالاتری به میگرن مبتلا می شود.

محققان یکی از علل این عارضه را عدم تعادل نوروترنسمیتر های مغزی مثل نوراپی نفرین و سروتونین می دانند.

به علاوه اختلالات ژنتیکی و هورمونی(به ویژه استروژن) در بروز همزمان اختلالات خلقی و حملات میگرن می توانند نقش داشته باشند.

پزشک معالج بسته به وضعیت فرد ممکن است توصیه های درمانی مختلفی برای کنترل این شرایط داشته باشد.تمرینات شناختی و رفتاری مثل relaxation و مدیریت درد یا تجویز داروهای ضدافسردگی مثل آمی‌تریپتیلین (Elavil) و ونلافلاکسین (Effexor) نمونه هایی از درمان های احتمالی تجویز شده می باشند.

3.بیماری های مرتبط با دستگاه گوارش

میان میگرن و چندین بیماری گوارشی ارتباط مستقیم یافت شده است که سندرم روده تحریک پذیر(IBS) شاخص ترین مورد از این دسته بیماری هاست.

سندرم روده تحریک پذیر یک اختلال گوارشی است که طی آن فرد درد های ناخوشایندی را حس می کند و دچار مشکلاتی مثل اسهال یا یبوست می شود.

فاکتور های مرتبط کننده میگرن با IBS عبارتند از  ضعف سیستم ایمنی،اختلالات ژنتیکی،عملکرد محور مغز_روده(brain-gut axis) و باکتری های روده ای و عامل حساس شدن مرکزی

در ادامه به سایر بیماری های گوارشی مرتبط با سردرد های میگرنی اشاره می کنیم:

• هلیکوباکتر پیلوری
• بیماری سلیاک
• گاستروپارزی(طی این بیماری معده توانایی تخلیه محتویات خود را ندارد)

بسته به دستور پزشک با تجویز تب سوزنی، پروبیوتیک و یا سایر داروها و رژیم های غذایی خاص شرایط فرد کنترل و بهبود می یابد.

4.بی خوابی

دشواری در به خواب رفتن، کوتاه بودن زمان خواب و بیدار شدن زودهنگام و عدم توانایی در خوابیدن دوباره همگی از زیرمجموعه های اختلالی به نام بی خوابی هستند.

اختلالات خواب خود را به صورت مواردی مثل کاهش توجه و تمرکز،خستگی،حساسیت پذیری و پرخاشگری و کاهش انرژی در فعالیت های روزانه بروز می دهند.

بسیاری از افراد مبتلا به میگرن از اختلالات خواب رنج می برند که این اختلالات ممکن سبب وقوع حمله های میگرنی بیشتر شوند.در موارد شدید بی خوابی می تواند میگرن اپیزودیک را به میگرن مزمن تبدیل کند.

با پیروی از روشی درمانی به نام درمان شناختی-رفتاری بی خوابی، با اصلاح برنامه خواب میزان احتمال وقوع حملات میگرن را کاهش دهید.

به خاطر داشته باشید که علاوه بر بی خوابی اختلالاتی مثل سندرم پای بی قرار و دندان قروچه ارتباط مستقیمی با سردرد های میگرنی دارند.بنابراین لازم است در صورتی که به هرکدام از اختلالات یاد شده مبتلا هستید و همزمان از میگرن رنج می برید با مشورت با پزشک متخصص خود به دنبال راهکار برای درمان هر چه سریع تر خود باشید.

5.بیماری های قلبی و عروقی

طبق پژوهش های انجام شده میگرن احتمال ابتلای افراد به اختلالات قلبی و عروقی مثل سکته و حمله قلبی را به شدت افزایش می دهد.

این عارضه در زنان بیشتر از مردان مشاهده می شود.همچنین مبتلایان به میگرن همراه با اورا(Aura)  بیشتر از افرادی که به میگرن بدون اورا مبتلا هستند در خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی قرار دارند.

(منظور از میگرن با اورا نوعی از میگرن می باشد که با اختلالات گوناگون بینایی، دشواری در تکلم و ضعف عضلانی همراه است)

علت دقیق ارتباط میان میگرن و بیماری های قلبی و عروقی تا کنون یافت نشده است. اما طبق پژوهش های صورت گرفته زمینه ارثی بیماری های قلبی، مصرف بالای کلسترول، فشارخون بالا و زمینه مصرف داروهایی خاص مثل قرص های ضدبارداری همگی عواملی موثر بر ارتباط میان این دو اختلال می باشند.