علل و عوامل خطر فشار خون بالا یا هایپرتنشن چیست؟

فشار خون بالا (هایپرتنشن) دو نوع دارد؛ یکی، فشارخون اولیه (اساسی) که علت مشخصی ندارد. دوم، فشار خون ثانویه که در اثر مشکلات دیگر و شیوه زندگی ایجاد می شود. بهرحال، فشار خون بالا، یک نگرانی در سیستم سلامت محسوب می شود و معمولاً در ارتباط با قلب، شریان ها، کلیه ها یا سیستم غدد درون ریز است.

علل شایع فشار خون بالا

به طور کلی، فشار خون بالا، بدون علت شناخته شده ایجاد می شود و به تدریج، طی سال ها بدتر می شود. چندین عامل خطر برای فشار خون اولیه و چندین بیماری زمینه ای برای ابتلا به فشار خون ثانویه، شناخته شده است.

سن

با افزایش سن، خطر ابتلا به فشار خون بالا نیز افزایش می یابد. برخی اثرات ناشی از پیری عبارتند از:

• از بین رفتن انعطاف پذیری عروق خونی
• تغییرات هورمونی، مثلا در یائسگی
• افزایش حساسیت بدن به نمک و سایر عوامل رژیم غذایی

فشار خون اغلب با افزایش سن، افزایش می یابد؛ ممکن است فرد در سی سالگی فشار خون خفیف تا متوسط داشته باشد و با افزایش سن، فشار خونش به آرامی افزایش یابد.

اگر شخصی قبل از 50 سالگی، فشار خون بالایی داشته باشد، در معرض خطر حمله قلبی و سکته مغزی بالاتری قرار دارد که در صورت عدم درمان، فشار خون بالا در صورت عدم درمان، می تواند امید به زندگی را تا 10 سال کاهش دهد.

جنسیت

تا 45 سالگی، فشار خون بالا در مردان نسبت به خانم­ها شایع تر است. از 45 سالگی تا 64 سالگی، درصد زنان و مردان با فشار خون بالا مشابه است و پس از 60 سالگی، زنان بیشتر دچار فشار خون بالا می شوند؛ زنان اغلب پس از یائسگی دچار فشار خون بالا می شوند، زیرا اثرات محافظت کننده استروژن در مقابل فشار خون بالا، از بین می رود.

البته این افزایش آمار در زنان بالای 55 سال می تواند به این دلیل باشد که بسیاری از مردانی مستعد به فشار خون بالا، قبلاً تشخیص داده شده بودند.

نژاد

سیاه­پوستان و سفید پوستان بیشتر از لاتین ها دچار فشار خون بالا می شوند. در افراد آسیایی، احتمال ابتلا به فشار خون بالا کمتر است. به نظر می رسد که این تفاوت ها با ژنتیک، رژیم غذایی و شیوه زندگی مرتبط باشد.

دیابت

دیابت با تاثیر بر عملکرد کلیه ها، خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد. اما افرادی که به دیابت مبتلا هستند، عموماً قبل از اینکه کلیه ها آسیب قابل توجهی ببینند، به فشار خون بالا مبتلا می شوند.

بیماری کلیوی

بیماری مزمن کلیه بر مایعات بدن و الکترولیت ها تأثیر می گذارد، فشاری اضافی بر شریان ها وارد می کند و باعث فشار خون بالا می شود.

شرایط هورمونی

بیماری های مربوط به غده تیروئید، فوق کلیه و هیپوفیز، باعث ایجاد نوسانات هورمونی و در نتیجه تغییر فشار خون می شوند. فشار خون بالا یکی از نتایج شایع این حالت است.

آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب)

آپنه خواب با افزایش فشار خون همراه است، اگرچه این مکانیسم به خوبی مشخص نشده است. اعتقاد بر این است که آپنه خواب علاوه بر فشار خون بالا می تواند نشان از سایر بیماری های قلبی عروقی باشد و ممکن است به خودی خود منجر به بیماری های قلبی عروقی شود.

داروها

تعدادی از داروها با بیماری های قلبی مرتبط هستند، از جمله کورتیکواستروئید ها، قرص های ضد بارداری خوراکی، برخی از ضد احتقان ها، داروهای حاوی کافئین و بسیاری دیگر. به طور کلی، بهتر است اطلاعات دارو هایی که دریافت می کنید را بررسی کنید و ببینید آیا فشار خون یکی از عوارض جانبی آن است یا خیر، خصوصا اگر در حال حاضر فشار خون بالا دارید یا در معرض خطر بیشتری برای آن هستید.

ژنتیک

ژنتیک، یکی از عوامل فشار خون بالا است به خصوص در فشار خون اولیه.

اعتقاد بر این است که ژن ها، تقریباً به اندازه 30 تا 50 درصد بر فشار خون تأثیر دارند، با این حال، ژن خاصی، مسئول فشار خون بالا نشده است. این ممکن است به این دلیل باشد که ژن های زیادی در فشار خون دخیل هستند، که برخی ژنتیک ها رایج تر از سایرین است.

به طور کلی، ژن های دخیل در فشار خون بالا، در بین مردم شایع هستند. CDC گزارش می دهد كه 5/33 درصد از بزرگسالان بالای 20 سال، دچار فشار خون بالا شده اند، و اعتقاد بر این است كه فشار خون اولیه، اصلی ترین نوع فشار خون بالا است.

سابقه خانوادگی

بین سابقه خانوادگی و فشار خون بالا ارتباط وجود دارد. اگر والدین، خواهر و برادر یا مادربزرگ و پدربزرگ مبتلا به فشار خون بالا دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری هستید.

چاقی

اگر سبک زندگی شما به نوعی است که باعث افزایش وزن می شود، به خصوص اگر به لحاظ ژنتیکی مستعد چاقی هستید، پس لازم است تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا بتوانید به وزن مطلوب خود برسید و از بسیاری از اثرات منفی چاقی – از جمله فشار خون بالا – جلوگیری کنید.

عوامل خطر فشار خون بالا مربوط به سبک زندگی

سبک زندگی نادرست یکی از عوامل خطر مهم در ابتلا به فشار خون بالا است. عادت های پرخطر در شیوه زندگی می توانند باعث ابتلا به فشار خون بالا شوند.

رژیم غذایی

نمک در رژیم غذایی، یکی از عوامل خطر محسوب شده و نقش مهمی در فشار خون بالا دارد برای برخی افراد، رژیم غذایی کم نمک می تواند تأثیر قابل توجهی بر کاهش فشار خون داشته باشد.

استرس

اضطراب و استرس می تواند باعث افزایش فشار خون شود. بدن در پاسخ به استرس، اپی نفرین، نوراپی نفرین و کورتیزول (هورمون هایی که باعث تنگ شدن رگ های خونی می شوند) را آزاد می کند. به تدریج، این تنگی و تغییر مکرر قطر رگ های خونی، منجر به فشار خون بالا می شود.

سبک زندگی کم تحرک

فقدان فعالیت بدنی منظم با فشار خون بالا همراه است. فعالیت های فیزیکی، سبب تغییرات وزن و پاسخ های هورمونی می شود که به حفظ فشار خون مطلوب کمک می کند.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن باعث تنگ شدن رگ های خونی، آترواسکلروز و کاهش انعطاف پذیری شریان ها می شود.

الکل

استفاده مزمن از الکل با فشار خون بالا همراه است، اگرچه این ارتباط به اندازه ارتباط بین سیگار و فشار خون بالا، قوی نیست.

مصرف تفریحی مواد مخدر

چندین مواد مخدر غیرقانونی، مانند کوکائین، هروئین و مت آمفتامین باعث تغییر چشمگیر فشار خون می شوند. این داروها بیشتر باعث افزایش فشارخون اورژانسی می شوند تا فشار خون مزمن.